Skrzynia biegów jest elementem powstałym z konieczności, spowodowanej charakterystyką silnika spalinowego. Silnik takowy swoją moc maksymalną generuje w wąskim zakresie obrotów, a ponadto nie jest w stanie długo wytrzymać zbyt intensywnej prędkości wału. Na pomoc przychodzi tutaj skrzynia biegów, która dzięki zastosowaniu kół zębatych (lub pasków w przypadku przekładni CVT) utrzymuje silnik w odpowiedniej partii obrotów i przekazuje moc na koła.
Gdyby nie ona, silnik cały czas napędzałby wał, a koła nigdy nie stałyby w miejscu. Ponadto nie byłoby można jeździć do tyłu, bo przecież to przekładnia odpowiada z bieg wsteczny. Mimo to w internecie krążą już kultowe filmiki na których jakiś szaleniec pędzi WSK’ą do tyłu. Technicznie wygląda to tak, że odpalając ”na pycha” do tyłu odwracamy całą pracę silnika i wału, dzięki czemu mamy cały wachlarz biegów wstecznych. Nie próbujcie tego w domu.
Jak działa skrzynia biegów?
Skrzynia biegów jest tak samo ważnym i tak samo skomplikowanym elementem samochodu jak jego silnik. Istnieje wiele rodzajów przekładni, a każda z nich posiada swój własny, unikalny sposób działania, kończący się tym samym efektem – pojazd rusza.
- Skrzynia manualna
To prawdopodobnie najprostsza, najstarsza i najbardziej niezawodna odmiana przekładni. Pierwsze skrzynie biegów tego typu rozpoczęły swoją karierę jeszcze w XIX wieku. Cała zabawa polega na tym, że zmiana pozycji drążka zmiany biegów powoduje sprzęganie ze sobą odpowiednich kół zębatych, odpowiadających za kolejne przełożenia. Regeneracja skrzyni biegów manualnych przed tuningiem możliwa jest z linka podanego obok.
- Skrzynia hydrokinetyczna
Pod tą jakże interesującą nazwą kryją się stare dobre skrzynie automatyczne, pozwalające odpocząć kończynom w długich podróżach. kiedy silnik rozpoczyna pracę, generuje obrót pompy. Konsekwencją jest wydostający się z niej olej, który trafia na łopatki turbiny, oddając im część swojej energii, a następnie wypływając z turbiny. Zakrzywione łopatki sprawiają, że opuszczając turbinę, olej ma kierunek przeciwny do kierunku, w którym obraca się pompa, co zapobiega samoczynnemu spowalnianiu pompy przez olej.
- Przekładnia typu CVT
Największą wadą i jednocześnie zaletą skrzyń CVT jest to, że nie mają one biegów, choć bardziej poprawna wersja jest taka, że ilość przełożeń jest nieskończona. Zasada jej działania polega na dwóch kołach połączonych paskiem lub łańcuchem. Zmiana przełożenia odbywa się poprzez poruszanie się stożków zamocowanych do kół, które poruszając nimi powodują stałą i płynną zmianę biegów.
- Skrzynia zautomatyzowana
Dla zwykłego człowieka wyrażenie to jest pewnie kolejnym określeniem na popularne automaty. Nic bardziej mylnego. Otóż skrzynia zautomatyzowana to nic innego jak manual z doczepionymi siłownikami i elektroniką odpowiedzialną za zmianę biegów. W skrócie: biegi zmienia za nas robot. Stosowane głownie w autach małych, miejskich w których montaż automatów hydrokinetycznych nie wchodził w grę. Przekładnie tego typu nie są obecnie zbyt popularne, możliwe że ze względu na ich wątpliwą trwałość. Natomiast miały one swój moment sławy w latach dwutysięcznych, kiedy wyposażone były w nie takie auta jak Smart, BMW E46, a z modeli bardziej niecodziennych Lupo 3L czy BMW M3.
